Mediacje, mimo że do polskiego porządku prawnego w sprawach cywilnych zostały, wprowadzone blisko dwadzieścia lat temu to przez lata nie zyskiwały na popularności. Trend ten zaczął się zmieniać kilka lat temu. W niektórych sądach rejonowych liczba przeprowadzonych mediacji wzrosła nawet 10-krotnie. Elastyczny zawód mediatora rodzinnego odpowiedzialnego za rozwiązywanie sporów w sprawach rodzinnych, często nacechowanych emocjonalnie zyskuje coraz częściej zaufanie społeczeństwa.
Co to jest mediacja?
Mediacja, najprościej rzecz ujmując, jest pozasądową metodą rozwiązywania sporów. W mediacji biorą udział strony powstałego konfliktu oraz bezstronny mediator. Udział w spotkaniach, których celem jest dojście do porozumienia i wypracowania konsensusu, jest dobrowolny. Informacje zebrane w ramach postępowania mediacyjnego są poufne i przekazywane dyskrecjonalne. Oznacza to, że strony konfliktu mają całkowity wpływ na przebieg prowadzonych spotkań. Rolą mediatora rodzinnego jest wsparcie stron w taki sposób, aby znaleźć wspólny interes stron. Omawiane tematy w trakcie spotkań są uzależnione od chęci stron uczestniczących w mediacjach. Jednymi z popularniejszych tematów omawianych w trakcie mediacji są: pojednanie małżonków, ustalenie warunków rozstania przed rozwodem, sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi, ustalanie sposobu i czasu kontaktów z dziećmi, alimenty czy zaspokojenie potrzeb życiowych rodziny. W rozwiązaniu wspomnianych kwestii pomaga mediator rodzinny.
Kim jest mediator rodzinny?
Mediator rodzinny jest to osoba wpisaną na listę mediatorów w sądach okręgowych. Zadaniem osoby pełniącej funkcję mediatora w sporach rodzinny jest prowadzenie spotkań w taki sposób, aby łagodzić napięcia, często towarzyszące w tego typu sprawach. W trakcie mediacji arbiter definiuje odpowiednio pytania — tak, aby wypracować kwestie sporne, poznać obiekcje uczestników i określić potrzeby zwaśnionych stron. Koncentracja na problemie oraz zrozumienie, na czym on polega, jest niezwykle istotna w trakcie postępowania. Celem mediatora rodzinnego jest wypracowanie świadomego porozumienia. Negocjowanie rozwiązania jest możliwe dzięki atmosferze, którą stwarza mediator. Nieformalne spotkania oraz przedstawienie szerokiej perspektywy, dzięki dobrze dobranym metodom rozmowy, umożliwiają przedstawienie uczestnikom ich punktu widzenia. Swobodna wypowiedź stron stwarza możliwości formowania sporu w taki sposób, aby jego rozwiązania były naturalnym efektem wynikającym ze spotkań.
Rola mediatora rodzinnego
Rozwiązywanie konfliktów w formie mediacji oraz korzystanie z usług profesjonalnego mediatora rodzinnego ma wiele zalet. Rolą mediatora jest doprowadzenie do takiego poziomu spotkań, w trakcie których opadają emocje. Emocje ustępują zrozumieniu nie tylko własnych potrzeb, ale też drugiej osoby. Wynikiem mediacji może być zmniejszenie psychicznego obciążenia związanego z trwającym konfliktem. Mediator kieruje postępowaniem w sposób pozwalający na szybsze zakończenie sporu. Prowadzenie mediacji opiera się na założeniu, że strony konfliktu potrafią najtrafniej ocenić sytuację, w której się znajdują. Oznacza to, że są ekspertami w swoich sprawach. Bazując na własnej wiedzy i doświadczeniu, znając najlepiej swe potrzeby i interesy będą więc w stanie znaleźć rozwiązanie najlepsze z możliwych.
Kiedy można skorzystać z mediacji rodzinnych?
Skorzystanie ze wsparcia mediatora rodzinnego możliwe jest na każdym etapie postępowania. Należy podkreślić, że mediacje są dobrowolną formą rozwiązywania konfliktów. W sytuacji, kiedy strony nie są w stanie samodzielnie wypracować porozumienia i rozwiązać konfliktu dotyczącego sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, zaspokojenia potrzeb rodziny (alimentów), pojednania bądź rozstania się małżonków mogą zgłosić się do mediatora rodzinnego. Skorzystanie ze wsparcia mediatora jest możliwe jeszcze przed wszczęciem przewodu sądowego. Strony konfliktu samodzielnie ustalają, że przed przystąpieniem do sądowego sporu podejmą próbę pojednania przed mediatorem rodzinnym. Przeprowadzone mediacje mogą zastąpić postępowanie sądowe, a osiągnięta ugoda będzie wymagała jedynie zatwierdzenia. Istnieje również możliwość skierowania stron do mediatora rodzinnego już na etapie trwającego postępowania, ale również w tym przypadku podstawą jest zasada dobrowolności. Strony muszą wyrazić chęć uczestnictwa w spotkaniach.